२४ वैशाख २०८१, सोमवार
झापा, २६ मङ्सिर । दशगजासँग जोडिएको मेची नदीको बगरमा काँसघारी फाँडेर दुई युवा किसानले रु. ८६ लाखको आलु फलाएका छन् ।
मेचीनगर वडा नं. १५ मा लीला खनाल र हरि नेपालले यसैबर्ष १०८ बिगाहा जग्गा लिजमा लिएर नेपाली बाबु स्मार्ट कृषि फार्म सञ्चालन गर्नुभएको थियो । फार्मको ११ बिगाहा जग्गामा पहिलो बालीको रुपमा आलु उत्पादन भएको हो ।
आधुनिक प्रविधिबाट रु. ४५ लाख लगानीमा आलु खेती गरेको सञ्चालक खनालले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार हाल एक कठ्ठा जमिनमा लगभग ११ क्विन्टलका दरले आलु उत्पादन भएको छ । आलु खन्ने, रोप्ने, गोड्ने र सिञ्चाईका लागि ४५ जना श्रमिकले दैनिक रोजगारी पाइरहेका छन् ।
फार्ममा उत्पादित पहिलो सिजनको सेतो आलु खन्ने र बिक्री गर्ने काम धमाधम भइरहेको छ । एघार बिगाहामा दुई हजार ३३२ क्विन्टल आलु फलेको र विर्तामोड लगायत झापाका विभिन्न बजारबाट खेतमै आउने व्यापारीले प्रति क्विन्टल रु. तीन हजार ७०० का दरले आलु किनेर लैजाने गरेको खनालले जानकारी दिनुभयो ।
आलु व्यापारीहरुले फार्मबाट प्रतिकेजी रु ३७ का दरले लैजाने गरेको उक्त आलु हाल खुद्रा बजारमा प्रतिकेजी रु. ५० देखि रु. ६० सम्ममा विक्री हुने गरेको छ । रासायनिक तथा किटनाषक विषादीको प्रयोग नगरी अर्गानिक प्रविधिबाट खेती गरिएको हुँदा आलुले राम्रो बजार पाएको सञ्चालकहरुको भनाई छ ।
गत वर्ष भारतको मणिपुरबाट आएर झापामा जग्गा किनेका एक प्रवासी नेपालीसँग लीला खनालको भेट भएको थियो । ती प्रवासी नेपालीले आफूले मणिपुरमा आलु फलाएर बेचेको पैसाले जग्गा किनेको खनाललाई बताउनुभएको थियो । आलु बेचेर जग्गा जोड्ने कुराले आलु खेती गर्ने प्रेरणा मिलेको खनालले बताउनुभयो । त्यसपछि आलु खेतीको सम्भाव्यता बारे मणिपुर, आसाम र पञ्जाबसम्म पुगेर खनालले अध्ययन अवलोकन गर्नुभएको थियो ।
खनाल पाँच वर्ष कोरियामा वैदेशिक रोजगारीमा जानुभएको थियो । विदेशबाट फर्केपछि उहाँ परम्परागत कृषि कर्मसँगै घडेरी व्यवसायमा लाग्नु भएको थियो । अब पूर्णकालीन कृषि व्यवसायमा लाग्ने उहाँको सोच छ ।
आलुले राम्रो उत्पादनसँगै नाफा दिएपछि फार्मका अर्का सञ्चालक हरि नेपाल उत्साहित हुनुहुन्छ । “पहिलोपटक लगाएको आलुमै सोचेभन्दा राम्रो आम्दानी भयो”, उहाँले भन्नुभयो, “आउँदो साल अहिलेको तुलनामा दोब्बर जग्गामा आलु खेती गर्ने सोच बनाएका छौं । अरु बाली पनि आशलाग्दो रुपमा फस्टाइरहेको छ ।”
उहाँ पनि विगतमा तीन बर्ष मलेसियामा वैदेशिक रोजगारी गरेर फर्कनु भएको हो । विदेशमा रहँदा उहाँ मलेसियाको कृषि फार्मको अध्ययन गर्नुभएको थियो । विदेशबाट फर्केपछि मेचीनगरमा अमृत डेरी स्थापना गर्नुभएको उहाँले बिगत चार वर्षदेखि आफुलाई कृषि व्यवसायमा केन्द्रित गर्नुभएको छ ।
विदेशबाट फर्केका र कृषिमै केही नयाँ काम गरौं भन्ने सोच बोकेका खनाल र नेपालले यसैवर्ष साझेदारीमा मेचीनगरको वडा नं. १० र १५ मा जग्गा लिजमा लिएर ठूलो मात्रामा तरकारी खेती सुरु गर्नुभएको हो ।
“अहिले आलु फलेको ठाउँ मेची नदीको काँसघारी रहेको बगर जग्गा हो,” फार्ममा सञ्चालक नेपालले भन्नुभयो–“स्थानीय विद्यालय र केही किसानको स्वामित्वको जग्गा भएकाले उहाँहरुसँग सम्झौता गरेर लिजमा जग्गा लिँदा यहाँ बाली उत्पादन होला भनेर कसैले पत्याएका थिएनन् ।”
काँसघारी फँडानी गरेर ट्याक्टरले बाँझो फुटाएको उक्त जग्गा सीमानाको दशगजामै जोडिएको छ । कतिपय जग्गामा बर्खामा खोलाको भेल पस्ने त्रास छ । काँसघारीलाई उर्वर जमिनमा परिणत गर्न निकै मिहेनत र लगानी खर्च भएको नेपालले बताउनुभयो ।
फार्मका कृषि प्राविधिक विमल तामाङले बगरको मिश्रित दोमट माटोमा उर्वरा शक्ति धेरै हुने भएकाले आलुखेतीका लागि उक्त जग्गा चयन गरिएको बताउनुभयो । उहाँले फार्ममा गोबर र तोरीको पिनालाई मलको रुपमा अत्याधिक प्रयोग गरिएको जानकारी दिनुभयो ।
फार्मले स्थानीय कालिका प्राथमिक विद्यालयको ८६ विगाहा र स्थानीयबासीको २२ विगाह गरी १०८ विगाहा जग्गा लिजमा लिएको हो । सोमध्ये ११ विगाहामा आलु खेती र अढाई बिगाहा जग्गामा फर्सी खेती गरिएको छ । अन्य जमिनमा लौका, टमाटर, पूmलकोपीलगायतका तरकारी लगाइएको छ ।
बर्षातको समयमा मेची नदीमा आउने बाढीले पुर्याउन सक्ने क्षति फार्मको सबैभन्दा ठूलो चुनौति हो । स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकारबाट फार्मले हालसम्म कुनै अनुदान लिएको छैन । नदीमा तटबन्धन र फार्मसम्म विद्युतीय प्रशारण लाइन पुर्याइदिन स्थानीय सरकारसँग आग्रह गरिएको सञ्चालक खनालले बताउनुभयो ।
